Güç Kaynağı Ünitesi ve Arızaları PSU (Power Suplly Unit)
Güç kaynağı ünitesi masaüstü bilgisayarlarda kullanılan, çevre birimlerinden biridir. En temel ihtiyaç enerji olduğu için bilgisayar bileşenlerinin kalbini oluşturur, çünkü devrenin çalışmasından sorumludur. Elektronikten anlayan, ayrıca uzun yıllardır bilgisayar işi yapan biri olarak bu cihazın arızalarından bahsedeceğim. Güç kaynağı ünitesi bilgisine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
14 yıldır kullandığım kişisel bilgisayarıma gözüm gibi baktım tabi işten anladığım için yoksa bir bilgisayar bu kadar uzun süre çalışması çok zordur. Hala ilk günkü gibi çalışır durumda donanımı da şu anki yazılımları gayet iyi çalıştırır durumda. Ufak tefek güncel donanım değişiklikleri dışında bilgisayarımı yükseltmedim. Bu değişiklikler, RAM ve SSD olarak iki parçadır. Bu değişiklikler küçük olsada bilgisayarın hızı inanılmaz arttı. İşlemci fiziksel 4 çekirdekli AMD modeli gerçekten çok performanslı bir işlemci olduğu için iki parça değişiklikte bilgisayar 10 saniye de açılır oldu. Şu an Win10 kullanıyorum ve çok memnunum.
Bunca yıllık bir bilgisayar da kalıcı tek bir sorunum var o da Bios'un ayarları kayıt etmemesi. İlk aldığımdan beri bu sorun var fakat ben ana kartı iade etmedim öylece kullandım. Bunun dışında konumuz da olan en büyük sorunu güç kaynağı ünitesi oldu. Son zamanlarda bir çok arıza çıkardı. Daha önce 2 veya 3 kez güç kaynağımı değiştirdim sorunları da benzerdi. İlk güç kaynağı sorunum bilgisayarın aniden kapanması, ilk açtığımda ekran geldikten sonra aniden kapanması veya hiç açılmaması oldu. Bu sorunları anlamam baya zamanımı aldı. Önce işlemcinin termal macunu kurumuştur dedim o yüzden "Shut down" oluyor dedim herhalde. İşlemciler 100 derece ısıya kadar çalışabilir ve ısı 100 derece olunca sistemi kapatır ki devreyi koruyabilmek için yapılmış bir mekanizmadır. İşlemcinin termal macununu değiştirdim ve kullanmaya devam ettim. Bir süre geçti, ben sorun çözüldü dedim. Fakat tekrar aynı sorunlar baş gösterdi. Kullanım esnasında bilgisayarım aniden kapanıyor, ilk açtığımda çalışıp duruyor vb. Sonra kuzey köprüsü çok ısınıyor ondan yapıyor diye düşündüm ve tüm ana kartı söküp kuzey köprüsünün de macununu yeniledim.
Bunu takiben ekran kartını da temizleyip macunladım ve topladım. Bu kez bir kaç ay sorun çıkarmadı tabi ben gene unutup sorun çözüldü dedim. O zamanlar hdd bellek kullanıyordum ve hdd bellekler çok güç çeker. Bir sonraki sorunlarda aynı olunca hdd'yi düşünmeye başladım. Ve yaklaşık 2 ay sonra tekrar aynı arızları vermeye başladı. Bu kez param varken SSD alayım, muhtemelen sorun hdd dedim. Sistemi SSD' ye yükledim ve kullanmaya başladım. Bu kez uzunca bir süre bilgisayarım sorun çıkarmadı ve müthiş hızlandı. Buna birde RAM ekleyerek daha da rahat çalışmasını sağladım. Ne yazık ki gene sorun çıkardı ve kapanmalar sıklaştı. SSD daha az enerji tükettiği için uzunca bir süre bilgisayarım sorun çıkarmamıştı, bunu sonradan anladım. İnsan hata yapan bir canlıdır ve elektrikli bir cihazın en temel parçacı güç sağlayıcı parçadır, bu aklıma çok sonraları geldi. Artık yorgunluktanmıdır diğer arızalarla uğraşmaktan mı aklıma gelmedi bilemiyorum. Sonuçta terzi kendi söküğünü dikemezmiş.
Bu kez güç kaynağına odaklanmaya başladım, elektronikte değiş, değiş, değiş mantığıyla çalışan çok tamirci var fakat ben böyle yapmadım. Bilgisayarı o haliyle kullanmaya devam ettim, bu kez daha dikkatli gözlemliyordum. Bilgisayarın kapanmaları seyrekleşmişti bunun sebebi de yukarıda bahsettiğim SSD bellek 'den dolayı idi. Daha az güç tükettiği için bu kez güç kaynağı, bu güç ihtiyacını karşılayabiliyordu. Bu arızadan emin olduktan sonra güç kaynağımı değiştirdim ve sorunlar ortadan kalktı. Bu güç kaynakları 12cm pervaneye (fan) sahipti bu etkeni aklınızda tutun.
İlk güç kaynağım 450w idi. ikincisini 250w olarak aldım, bana yetiyordu oyunda oynatıyordu ve daha ucuzdu. Yeni aldığım bu güç kaynağının da soğutucu pervanesi 12cm. Bir yıl sonunda bu güç kaynağı da aynı sorunu vermeye başladı. Bilgisayar aniden kapanıyor, ilk açtığımda çalışıp tekrar kapanıyordur. Tekrar işlemciyi, kuzey köprüsünü vb. kontrol ettim fakat sorun ısı değildi. Sorun, önceki güç kaynağımla aynı sorundu. Bu kez elimde olan yeni ve 12cm pervanesi olan güç kaynağını hemen takıp kullandım, sorunun üzerinde durmadım.
Bir buçuk yıl sonra üçüncü güç kaynağımda diğer ikisi ile aynı sorunu verdi. Aniden kapanma, ilk açtığımda, çalışıp tekrar kapanma sorunları verdi. Bir arızayı bulmak veya dehalığa giden yol iyi bir gözlemci olmaktır aklınızda bulunsun. Bu sorunu üçüncü güç kaynağımda çözmeyi başardım. İsterseniz buraya tıklayarak izleyebilirsiniz. Aslında sorunun ısı olduğunu fakat bu ısının güç kaynağındaki mosfetlerin çok ısınmasından olduğunu buldum. Peki nasıl gelişiyordu bu sorun ? Uzun yıllar çalışan bilgisayarların soğutucu pervanelerinin milleri aşınmaya, yağları kurumaya başlar. Yağı kuruyan pervane milinin sürtünme kat sayısı artar. Metaller birbirine yağsız sürtünürse çok kısa sürede aşınırlar zaten araba motorlarında yağ kullanılmasının sebebi budur. Pistonların yataklara sürtünme katsayıları azaltılarak ömrü uzatılır. Yağsız kalan ve çok devirli çalışan bir motor bir kaç dakika içinde işlevselliğini yitirir. Sanayi dilinde bu duruma motor kitlemiş denir.
Üç kez değiştirdiğim güç kaynaklarındaki sorun soğutma sistemiydi. Yani 12cm'lik pervane takmışlar ama 12V güç ile çalışan bu pervane milinin yağı zamanla kuruduğu için pervanenin devir sayısı azalıyordu. Buda mosfetlerin daha fazla ısınmasına ve güç kaynağını yakmasına sebep oluyordu. Güç kaynağınız yansa şanslısınız, benim ana kartımın dört soketli girişinide yakıp eritmişti. Soket o kadar ısınmış ki güç kaynağından gelen sarı-siyah kablo hem erimiş hemde soketler birbirine kaynamıştı(kablo kalınlığı da çok önemli). Arıza bu duruma gelene kadar bir şey anlamadım, soketler alev alma derecesine geldiklerinde plastik bir koku geldi ve tecrübeli olduğum için bilgisayarın fişini çektim. En azından daha büyük arızalardan kurtuldum.
Bu arızayı gidermek için kasayı dağıttım, ana kart üzerindeki dört girişli soketi söküp sağlam olanını lehimledim. Güç kaynağındaki dört soketli sarı-siyah kablolarını biraz dipten keserek sağlam olan soketi kabloları ile lehimledim, daha önce kabloları sadece birbirine kıvırmıştım bir kaç ay sonra tekrar koku gelmişti neyse ki fişi çekerek bilgisayarımı kurtarmıştım. Yüksek akım çeken kabloları kesinlikle lehimleyin, birbirine dolamak ısıya sebep oluyor ve yangın çıkma ihtimali var benden size tavsiye, tabi kabloların akıma göre kalınlığı standart olmalı ucuz olsun diye incecik kablo kullanıyorlar. Bu tamirden sonra güç kaynağını bağlayıp kullanmaya başladım. Altı ay sonunda bu kez pervane ses yapmaya başladı (sinir bozucu) neyse söküp yağlayıp yerine taktım. Bu yağlamada vazelin kullanmıştım. Bir altı ay sonra bu pervane gene ses yaptı artık çıldıracaktım. Bu kez de neden bu kadar sık ses yaptığını gözlemlemeye başladım ve anında kafamda lamba yandı. 12cm pervanesi olan güç kaynakları yere paralel konumlandırılıyordu, çünkü güç kaynağının yapısı 12cm fanın dik konumlandırılmasına müsait değildi.
Pervanenin yere paralel konumlandırılması, pervane milinin içindeki yağın, pervanenin mil dibine akmasına sebep oluyordu. Yağ bitince de iki metal birbirine sürtünerek ses yapıyor ve bu sürtünme pervanenin devrini düşürüyordu. Yani pervane yavaş dönüyordu. Yavaş dönen pervane ısınan parçaların ısısının daha da artması demek bunu sakın unutmayın. Önceki güç kaynaklarım bu yüzden bozulmuştu ben bunu yıllar sonra anlayabildim ki gözlem yaparak. Bir çok bilgisayarcı böyle şeylerle uğraşmaz direk değiştirir parçayı. Fakat Bilim tamda budur, iyi bir gözlemci olabilmek. Peki sonrası ! Yere paralel çalışan pervaneleri kesinlikle kalın ve kaliteli motor yağ katkısı ile yağlanması gerektiği sonucuna vardım. Sanayi dilinde kaydırıcı olarak geçer, kolay bulunur fakat bir damla için yarım litre alınır mı o size kalmış. Açık satılmıyor bilginiz olsun. Bir şekilde bulun derim çok işe yarıyor. Biraz kalın bir yağ fakat endişelenmeyin pervane mili ısındıkça yağ sıvılaşıyor, viskozitesi düşüyor böylece pervane hızlı dönmeye başlıyor ve pervane çok uzun yıllar ses yapmıyor.
Güç kaynağı sorunumu bu şekilde çözebildim. Tabi bazı işlemci pervaneleri rulmanlı oluyor. Güç kaynağı pervanelerinde rulman görmedim fakat kasaya bağlanan egzoz pervanesinde bir kez rulmanlı ile karşılaştım. Benim kullandığım AMD işlemci soğutucum rulmanlı ve 14 yıldır hala sessiz çalışıyor. Bu yazı ile sorunu çözemeyenlere yardımcı olmak istedim çünkü tecrübeye dayalı ve uzun yıllar yaptığım bir gözlem sonucu bulmuş olduğum çözüm. değerli bilgiler olduğunu düşünüyorum çünkü internetten doğru bilgiye ulaşmak çok ama çok zor tabi benim sayfamı da kaç kişi bulacak ve okuyacak o da aşikâr ama bilgi paylaşıldıkça çoğalır. Ne yazık ki doğru bilgi çok daha yavaş bulunur ve çoğalması çok zaman alır. Size bir tavsiye, Bilim ile çalışmazsanız doğru bilgiye ulaşamazsınız. Ulaşılan bilgilerin büyük bölümü yanlış ve sadece çıkar gözetilerek yazılan saçmalıklar.
Bilimin aydınlattığı yoldan asla çıkmayın.
Yorumlar
Yorum Gönder
Sizce kanalım nasıl ?